شریان کرونری

شریان کرونری

پیوند بای پس و انسداد شاخه های بیماری شریان کرونری راست و چپ قلب چیست در دسته پزشکی و سلامت سایت علم سرا

توضیحاتی در مورد شریان کرونری

شریان کرونری شاید برایتان نامی ناشناخته باشد.سرخرگ‌های تاجی یا سرایین اِکلیلی ، سرخرگ‌هایی هستند که کارشان رساندن خونبه ماهیچه قلب است. سرخرگ‌های تاجی از آئورت بیرون می‌آیند. آئورت، شریان یا سرخرگ اصلی بدن است که از بطن چپ، خون را خارج می‌کند. شریان‌های کرونری اصولا از ابتدای آئورت منشأ می‌گیرند؛ بنابراین اولین شریان‌هایی هستند که خون حاوی اکسیژن زیاد را دریافت می‌کنند. دو شریان کرونری (چپ و راست) نسبتاً کوچک‌ترند و قطر هر کدامشان سه یا چهار میلیمتر است. در این مطلب از سایت جسارت در مورد پیوند بای پس و انسداد شاخه های بیماری شریان کرونری راست و چپ قلب چیست صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.♥

عروق کرونر

عروق کرونر رگ‌های خونی هستند که خون دارای اکسیژن را به عضله قلب حمل می‌کنند. به منظور پمپ کردن خون به سراسر بدن، قلب باید ذخیره دائمی از اکسیژن را داشته باشد. زمانی که خون از بطن چپ خارج می‌شود به سرخرگ اصلی بدن یعنی آئورت وارد می‌شود. در همان ابتدای سرخرگ آئورت، نزدیک بالای قلب، دو سرخرگ کرونر منشعب شده‌است که تحت عنوان سرخرگ‌های کرونر چپ و راست گفته می‌شوند. سرخرگ‌های کرونر در سطح قلب قرار گرفته و به شاخه‌های کوچکتر منشعب می‌شوند سپس به اعماق عضله قلب وارد شده و اکسیژن را به سلول‌های قلب می‌رسانند. داخل دیواره سرخرگ‌ها به‌طور طبیعی صاف و انعطاف‌پذیر است که امکان حرکت جریان خون را به راحتی فراهم می‌کند. طی سال‌ها داخل دیواره رگ ممکن است با باقی‌مانده چربی‌ها پوشیده شود. زمانی که این روند (که آترواسکلروزیس نام دارد) دو سرخرگ کرونر را دربرگیرد، نتیجه بیماری عروق کرونر خواهد بود. ادامه تشکیل این رسوب باقیمانده‌های چربی که پلاک نام دارند در دیواره عروق، باعث باریک‌تر شدن سرخرگ‌ها شده و جریان خون کاهش می‌یابد. این پلاک‌ها می‌توانند جریان خون سرخرگی را به حدی کاهش دهند که باعث آنژین یا حمله قلبی شوند. به کمک آنژیوگرافی تعداد عروق کرونر مسدود شده، محل انسداد، و میزان آن مشخص می‌شود. آگاهی از این موارد به پزشک امکان می‌دهد نحوه درمان را تعیین کند.

آناتومی شریان کرونری

این سرخرگ‌های تاجی از روی سطح قلب عبور می‌کنند و در پشت قلب به یکدیگر متصل می‌شوند و تقریباً یک مسیر دایره‌ای را ایجاد می‌کنند. وقتی پزشکان قدیم چنین الگویی از رگ‌های خونی قلب دیدند، آن را به تاج تشبیه کردند، به همین دلیل به این شریان‌ها، کرونری (Coronary یعنی تاجی) گفتند که امروزه نیز از این کلمه استفاده می‌شود. از آنجایی‌که شریان‌های کرونری قلب دارای اهمیت زیادی هستند، پزشکان، تمام شاخه‌ها و تغییراتی را که ممکن است در افراد مختلف وجود داشته‌ باشد، شناسایی کرده‌اند. شریان‌های کرونری چپ دارای دو شاخه اصلی می‌باشد که به آن‌ها نزولی قدامی و شریان سیرکومفلکس یا چرخشی می‌گویند و خود این شریان‌ها نیز به شاخه‌های دیگری تقسیم می‌شوند.

کاتاتریزاسیون قلبی

کاتاتریزاسیون قلبی اولین بار توسط Claude Bernard در سال ۱۸۴۴ رزی یک اسب انجام شد. در سال ۱۹۲۹″”werner forssman، یک کاتا تر اورولوژیک (با طول ۶۵mm) را از طریق ورید antecubital دست چپ وارد دهلیزراست خود کرد وتوسط roentgenogram از قلب خود تصویر برداری کرد روش percutaneus (به جای روش cut down)اولین بار توسط Seldingers در سال ۱۹۵۳ برای کاتا تریزاسیون قلب راست وچپ انجام شد. کاتاتریزاسیون به روش trans septalدر سال۱۹۵۹ به وسیلهٔ ROSS وCope به عنوان یک تکنیک استاندارد معرفی شد. کرونروگرافی اختصاصی اولین بار توسط دکترMason Sones در کلینیک Cleveland در سال ۱۹۵۹ انجام شد؛ و روش دیگر آن به وسیلهٔ Judkins در سال ۱۹۶۲ارائه گردید.

کارکرد شریان کرونری

این سرخرگ‌ها، قسمت بیشتر عضله بطن چپ را خون‌رسانی می‌کنند. بطن چپ موظف است خون را به تمام قسمت‌های مختلف بدن پمپ کند بنابراین نسبت به بطن راست دارای عضلات بیشتری است. شریان‌های کرونری راست، معمولاً کوچک‌تر اند و قسمت زیرین قلب و بطن راست را خون‌رسانی می‌کند. بطن راست خون را به ریه‌ها پمپ می‌کند. شریان‌های کرونری دارای ساختمانی مشابه تمام شریان‌های بدن هستند با این تفاوت که فقط در زمان بین ضربان‌های قلب (حالت استراحت قلب)، خون دراین شریان‌ها جریان می‌یابد.

نحوه پونکسیون شریان فمورال

بیمار به وضعیت supine بر روی تخت می‌خوابد، سپس محل پونکسیون به وسیلهٔ بتادین ضد عفونی می‌شود. پس از تزریق ۱۰ml لیدوکائین در محل پونکسیون جهت ایجاد بی‌حسی موضعی در اطراف شریان فمورال، سوزن پونکسیون وارد شریان شده، پس از اطمینان از اینکه سوزن در داخل شریان قرار دارد، ماندرن سوزن را خارج کرده و با مشاهده خروج خون از سوزن، بلافاصله سیم راهنما از داخل سوزن وارد شریان شده و در داخل شریان به اندازه مورد نیاز پیش برده می‌شود، سپس سوزن را خارج کرده و شیت شریانی(vascular sheath) با کمک دایلیتور (dilator) از روی سیم راهنما وارد شریان می‌شود. در این موقع، سیم راهنما و دایلیتور را خارج کرده و فقط شیت در محل پونکسیون قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید که تمامی مراحل انجام آزمون بایستی به طریق استریل انجام شود. قرار گرفتن شیت در داخل شریان این کمک را می‌کند که برای هدایت کاتتر و نیز تعویض کاتترها در موقع لزوم، مشکلی برای وارد کردن مجدد کاتتر دیگر وجود نداشته باشد. این در حالی است که در گذشته قبل از ابداع شیت، از سیم راهنمای بلند استفاده می‌شد و جهت تعویض کاتتری که در داخل شریان است با یک کاتتر دیگر، ابتدا بایستی سیم راهنما از طریق کاتتر وارد شریان شود و سپس کاتتر خارج گردد و مجدداً کاتتر دیگری که قرار است وارد شریان بیمار شود از روی سیم راهنما وارد شریان می‌شود. این روش وقت گیر بوده و راحتی کار در هنگام استفاده از شیت را نیز دارا نمی‌باشد. پس از قرارگرفتن شیت درشریان بیمار، رادیولوژیست تحت هدایت فلوروسکوپی کاتتر را به سمت شریان مورد نظر هدایت می‌کند و با انجام مانورهای لازم بر روی کاتتر آن را وارد مدخل شریان مورد نظر می‌کند. در این هنگام پس از مطمئن شدن از محل قرارگیری کاتتر (به واسطه تست با ماده حاجب)، انژکتور را به سر کاتتر وصل کرده و حجم مورد تزریق و میزان تزریق در ثانیه برای دستگاه انژکتور مشخص می‌شود. همچنین تیوب اشعه xبر روی ناحیه مورد نظر که قرار است از آن آنژیوگرام تهیه شود، سانترشده و با توجه به نوع آزمون و آنچه قرار است مورد بررسی قرار گیرد.

بیماری شریان کرونری

تنگ و باریک شدن سرخرگ کرونری (استنوزیس) یکی از نشانه‌های بیماری سرخرگ تاجی و نتیجه آترواسکلروز است.در این صورت مواد غذایی کافی به قلب نمی رسد و سبب ایجاد سکته قلبی میشود. تشخیص قطعی با رگ‌نگاری تاجی است. برای رفع گرفتگی سرخرگ‌های کرونری از درمان دارویی یا روش آنژیوپلاستی با بالن یا جراحی کنارگذر سرخرگ تاجی استفاده می‌شود.

مویرگ‌ ها

تمامی مویرگ‌ها از فقط یک لایه بافت پوششی سنگ‌فرشی تک‌لایه ساخته شده‌اند. این بافت پوششی دارای منافذی است که از طریق آن‌ها مواد شامل گازهای تنفسی، آب، مواد غذایی ساده و مولکول‌ها می‌توانند بین خون و سلول‌ها مبادله شوند. به‌طوری‌که در هر سانتی‌متر مربع از سطح مویرگ، چندین میلیون درز یا سوراخ ریز وجود دارد. مویرگهای مغز تنها مویرگهایی هستند که هیچ منفذی در سطح خود ندارند؛ تا بدین ترتیب خیلی از موادی که در متابولیسم سلول‌های مغزی نقش ندارند و همچنین میکروبها نتوانند وارد مغز شوند. (ایجاد سد خونی – مغزی برای محافظت بیشتر از مغز) توجه کنید که گلوکز و اکسیژن به راحتی می‌توانند توسط پروتئین‌های ویژه از مویرگهای مغزی عبور کنند و به سلول‌های مغزی بروند. هر مویرگ از ابتدا توسط دریچه‌ای از جنس بافت ماهیچه‌ای صاف حلقوی به سرخرگ متصل است. این دریچه که تحت فرمان نخاع می‌باشد، دارای دو نقش می‌باشد: ۱) فشار زیاد سیستولی خونی که قرار است وارد مویرگها که دارای مقاومت بسیار کمی هستند را تا حد زیادی کاهش می‌دهد تا این فشار زیاد باعث پاره شدن دیواره مویرگها نشود. ۲) این دریچه خون را فقط در موقع لزوم (مواقعی که سلول‌های بدن نیاز به تبادل مواد با محیط دارند) وارد مویرگها می‌کند. هر مویرگ از انتها نیز توسط دریچه‌ای به سیاهرگ متصل و مربوط می‌شود.

بیماری شریان کرونری

بیماری سرخرگ تاجی یا بیماری شریان کرونری (به انگلیسی: Coronary artery disease) (به اختصار CAD)، نوعی بیماری فراگیر قلبی است. این بیماری بخصوص در جوامع پیشرفته و بخصوص در سنین بالا قربانیان زیادی می‌گیرد. در بیماران کرونری قلبی، سرخ‌رگ‌های تاجی تنگ و باریک می‌شوند (استنوسیس) و عضلات قلب از رسیدن خون و اکسیژن کافی محروم می‌گردند. (مانند هنگامی که که یک لوله آب به دلایل مختلفی تنگ شود و نتواند به خوبی آبرسانی کند). در این صورت ممکن است در حالت استراحت اشکالی برای فرد ایجاد نشود، اما وقتی که قلب مجبور باشد کار بیشتری انجام دهد و مثلاً شخص بخواهد چند پله را بالا برود، سرخ‌رگ‌های کرونری نمی‌توانند بر اساس نیاز اکسیژن این عضلات، به آنها خون و اکسیژن برسانند و در نتیجه شخص در هنگام بالا رفتن از پله‌ها دچار درد سینه و آنژین قلبی می‌گردد. در چنین مواقعی اگر فرد کمی استراحت کند، درد معمولاً از بین خواهد رفت. در حالت پیشرفته، اگر یک سرخ‌رگ تاجی به علت مسدود شدن آن توسط یک لخته خون، به طور کامل جلوی خونرسانی‌اش گرفته شود، قسمتی از عضله قلب که دیگر خون به آن نمی‌رسد، خواهد مرد و این به سکته قلبی می‌انجامد.

شریان چیست

سُرخرَگ یا شَریان به رگهایی که خون را از قلب به سایر اندام‌ها منتقل می‌کنند می‌گویند. سرخرگ ششی و سرخرگ آئورت دو سرخرگ اصلی متصل به قلب هستند. شریان از سه بخش اینتیما و مدیا و ادوانتیش تشکیل شده است. بخش اینتیما درونی‌ترین که از بافت سنگفرشی تک لایه است و زیر آن بافت همبند پشتیبان و تیغهٔ الاستیک آن را از مدیا جدا می‌کند. در مدیا عروق خونی و عضله صاف داریم. سرخرگ دیواره ضخیم‌تری نسبت به سیاهرگ دارد ولی قطرداخلی آن کمتر از سیاهرگ است. بافت سرخرگ شامل بافت‌های پوششی، ماهیچه‌ای و پیوندی است. همهٔ سرخرگ‌ها خون روشن (خون حاوی اکسیژن) را منتقل می‌کنند به جز سرخرگ‌های ششی که خون تیره (خون حاوی کربن دی اکسید) را منتقل می‌کنند.

درمان کاهش خونرسانی سرخرگ‌های قلب

درمان کاهش خونرسانی سرخرگ‌های قلب هم‌کنون به دو روش صورت می‌پذیرد: «روش مداخله‌ای ماورای پوستی کرونری» (PCI) که توسط پزشکان قلب صورت پذیرفته و در جامعه به عنوان «بالون زدن و فنر» شناخته شده‌است و روش عمل جراحی باز خونرسانی که به عمل بای پس (دور زننده) مشهور است. “عمل جراحی بای‌پس سرخ‌رگ کرونر” (coronary artery bypass grafting) که می‌توان به ” جراحی پیوند دور زننده عروق تاج مانند قلب ” نام برد (سرخرگ‌های کرنر راست و چپ به مانند یک تاج بر رو سطح قلب نشسته‌اند). کلمه بای پس در انگلیسی معنای عمل را به وضوح بیان می‌نماید: ایجاد یک مسیر دور-زننده که تنگی عروق کرنر را دور می‌زند. این بدین معنا است که با ایجاد یک انشعاب توسط یک پیوند عروقی ناحیه گرفتگی و تنگی سرخرگ کرنر دور زده می‌شود یا اینکه میانبری توسط پیوند عروقی برای خونرسانی ایجاد خواهد شد. دلیل اجرای این جراحی گرفتگی و تنگی (حداکثر تا حد انسداد کامل) عروق کرنر می‌باشد که در شرایط گوناگون تشخیص داده شده‌است و قابلیت درمان با فنر و بالون را ندارند. تشخیص نهایی گرفتگی و انسداد عروق کرونر توسط آنژیوگرافی انجام می‌پذیرد و تصمیم‌گیری برای انجام عمل بای پس با در نظر گرفتن نتایج داده‌های بالینی و براوردهای پاراکلینیکی و تشخیصی مکمل می‌باشد.

سیاهرگ یا ورید

سیاهرگ یا ورید (به عربی: الورید) در دستگاه گردش خون بدن، رگی است که خون را از اندام‌ها به قلب بازمی‌گرداند. دیواره سیاهرگ نازک‌تر از سرخرگ است اما قطر بیشتری داشته و خاصیت ارتجاعی کمتری دارد. در سیاهرگ‌ها دریچه‌هایی به نام لانه کبوتری وجود دارد که این دریچه‌ها کمک می‌کنند تا خون از اندام پایینی مانند دست‌ها و پاها بهتر به سمت قلب حرکت کنند. به‌طور کلی خون تمامی قسمت‌های بدن توسط دو ورید به نام‌های اجوف فوقانی و تحتانی به دهلیز راست قلب برمی‌گردد. ایستادن زیاد، کم‌تحرکی و نارسایی‌های قلبی می‌توانند باعث تخریب این دریچه‌ها شده و در نتیجه خون در سیاهرگ‌ها تجمع می‌کند و شخص به بیماری واریس مبتلا می‌شود. همه سیاهرگ‌ها خون تیره (خون حاوی کربن دی اکسید) را منتقل می‌کنند به غیر از سیاهرگ‌های ششی که خون روشن ( خون حاوی اکسیژن ) را منتقل می‌کنند.

عمل بای پس

پیوندهای عروقی که در این جراحی بکار می‌روند از نوع سیاهرگی و سرخرگی می‌باشند. پیوندهای سیاهرگی از ساق و ران اندام تحتانی برداشت می‌شود. سه روش برای برداشت ورید وجود دارد: روش باز با بخیه پیوسته؛ روش باز با بخیه‌های شکسته؛ و روش بسته که توسط جراحی ویدئویی صورت می‌پذیرد. روش بخیه‌های شکسته، که در این روش در مسیر برداشت ورید پل‌های پوستی در بین بخیه‌ها دست نخورده می‌ماند را می‌توان به عنوان معقول‌ترین روش در تظر گرفت چراکه احتمال بروز مشکلات ترمیم زخم با این روش بسیار کمتر از روش بخیه پیوسته خصوصاً در خصوص بیماران دیابتی می‌باشد. پیوندهای سرخرگی متعددی را می‌توان برای جراحی بای پس استفاده نمود. سرخرگ توراسیک داخلی چپ که از جداره داخلی قفسه سینه سمت چپ برداشت می‌شود معمولاً در تمامی بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سرخرگ بهترین نتایج عمل بای پس را در دراز مدت از خود نشان داده‌است. معمولاً این سرخ رگ برای شریان کرنر ال-ای-دی که به سرخرگ اصلی قلب مشهور است مورد استفاده قرار می‌گیرد. نتایج برتر این سرخرگ نسبت به وریدها، بسیاری از جراحان را بر ان داشته که تا حداکثر ممکن پیوندهای سرخرگی را جایگزین پیوندهای وریدی نمایند. از اینرو سبک‌های نوین جراحی بای پس متولد می‌شوند که در رسته جراحی‌های حداکثر سرخرگی یا تمام سرخرگی قرار می‌گیرند. برای توانمند ساختن جراحی‌ها به سمت استفاده بیشتر از پیوندهای سرخرگی، پیوندهای سرخرگی دیگری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند، که مرسوم‌ترین آن‌ها سرخرگ توراسیک داخلی راست و یکی ازدو سرخرگ ساعد به نام سرخرگ رادیال می‌باشند. روش برداشت این سرخرگ‌ها عمدتاً به دو سبک “لقمه ” ای که سرخرگ مورد نظر به همراه دو ورید مجاور و بافت ماهیچه‌ای ویا همبند برداشت می‌شود و سبک “لخت” شده یا اسکلتتونیزه (سرخرگ به مانند اسکلت عاری از اجزاء و بافت مجاور) برداشت می‌شود. برداشت به سبک اسکلتنیزه دارای مزایای ویژه می‌باشد که درمابین آن‌ها می‌توان از کاهش دردهای مزمن جداره قفسه سینه، کاهش عفونت قفسه سینه و افزایش بازده جریان خون عبوری از پیوند سرخرگی می‌توان نام برد.